Στον απόηχο της πανωλεθρίας του ΣΥΡΙΖΑ στις πρόσφατες γενικές εκλογές, ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παραιτήθηκε ατιμωτικά από τη θέση του αρχηγού του κόμματος, δηλώνοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να λάβει «δύσκολες και γενναίες αποφάσεις, που καλούνται να υπηρετήσουν ένα νέο όραμα».
Η παραίτηση του Τσίπρα αποτελεί αναγνώριση της κατάρρευσης της υποστήριξης στον ΣΥΡΙΖΑ υπό την ηγεσία του. Ωστόσο οποιοδήποτε «νέο όραμα» θα έχει ως στόχο την παροχή ενός νέου προσωπείου έτσι ώστε να μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να συνεχίσει να παίζει τον κρίσιμο ρόλο ως όργανο των τραπεζών και της καπιταλιστικής άρχουσας ελίτ.
Στο μεταξύ οι ψευτο-αριστερές ομάδες διεθνώς επιδίδονται σε μια συλλογική προσπάθεια συγκάλυψης του δικού τους εγκληματικού ρόλου στις προδοσίες του ΣΥΡΙΖΑ, με σκοπό να προετοιμαστούν καλύτερα για νέες προδοσίες στο μέλλον.
Χαρακτηριστικό είναι ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Jacobin, με τίτλο «Η ελληνική Αριστερά αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα», γραμμένο από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ Γιώργο Γκουζούλη. Το Jacobin συνδέεται με τους Δημοκρατικούς Σοσιαλιστές της Αμερικής (DSA), οι οποίοι δρουν ως φράξια μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το Jacobin το άρθρο επιδιώκει να «κατανοήσει πώς καταλήξαμε εδώ» προκειμένου να «προσφέρει μια πειστική προοδευτική πολιτική ατζέντα» και την «επιστροφή της Αριστεράς στην εξουσία». Αυτό που παρουσιάζει, ωστόσο, αποτελεί ιστορική παραχάραξη.
Είναι απαραίτητο να επανεξετάσουμε αυτή την ιστορία και το πώς αναλύθηκε ταυτόχρονα από τη Διεθνή Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς και το World Socialist Web Site. Όλα όσα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν προβλεπόμενα και είχαν προβλεφθεί. (Δείτε το έκθεμα του WSWS, “The Syriza government in Greece: The pseudo-left in power.”)
Το πρώτο ψέμα, πάνω στο οποίο βασίζονται όλα τα υπόλοιπα, είναι ότι κατά κάποιο τρόπο η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αντιπροσώπευε «την Αριστερά στην εξουσία». Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εξελέγη τον Ιανουάριο του 2015, παρουσιάστηκε από το Jacobin, τους DSA και τους ομοϊδεάτες τους σε όλο τον κόσμο ως μια αλλαγή ρεύματος στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια πολιτική. «Ο εκλογικός θρίαμβος του ΣΥΡΙΖΑ έφερε ελπίδα στην ευρωπαϊκή ριζοσπαστική αριστερά και το εργατικό κίνημα, προσφέροντάς τους μια τεράστια ευκαιρία», έγραψε το Jacobin στις 26 Ιανουαρίου 2015, την επομένη της εκλογής του ΣΥΡΙΖΑ.
Ωστόσο ήταν απολύτως σαφές τι πρέσβευε ο ΣΥΡΙΖΑ και τι θα έκανε στην εξουσία, σε όλους όσους βάσιζαν την εκτίμησή τους σε μια μαρξιστική ανάλυση των διαφόρων πολιτικών τάσεων και των ταξικών συμφερόντων που εκπροσωπούν, ή έστω διάβαζαν τι έλεγε ο Τσίπρας εκείνη την περίοδο. Όποια κι αν ήταν η «ριζοσπαστική αριστερή» ρητορική του, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα αστικό κόμμα που στηριζόταν στα προνομιούχα στρώματα της μεσαίας τάξης και το οποίο θα υλοποιούσε τις απαιτήσεις των τραπεζών.
Στις 5 Ιανουαρίου 2015, τρεις εβδομάδες πριν από τις εκλογές, σε ένα άρθρο που εξέταζε το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, το WSWS έγραψε: «Η άρχουσα τάξη ξέρει με ποιον έχει να κάνει και ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ».
Στις 26 Ιανουαρίου 2015, την επομένη των εκλογών, καθώς το Jacobin διακήρυττε την «ελπίδα» για τη «ριζοσπαστική αριστερά», το WSWS έγραψε: «Η απόρριψη στις εκλογές των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας της ελληνικής καπιταλιστικής τάξης, το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, αντανακλά τη μαζική αγανάκτηση ενάντια στη λιτότητα που υπαγορεύουν οι τράπεζες. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα αστικό κόμμα που είναι προσηλωμένο στην ΕΕ, το ευρώ και την υπεράσπιση του καπιταλισμού».
Σύμφωνα με το αφήγημα του Γκουζούλη, «μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού τον Ιανουάριο του 2015, η κυβέρνηση υπό την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να πείσει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα ισχυρά λόμπι και τους πολιτικούς ηγέτες του ευρωπαϊκού Βορρά ότι μια προοδευτική εναλλακτική πολιτική ατζέντα είναι εφικτή. Όμως οι φιλοδοξίες αυτές συντρίφτηκαν μετά από έξι μήνες διαπραγματεύσεων».
Στην πραγματικότητα, ο ΣΥΡΙΖΑ, ο Τσίπρας και ο Σάντσο Πάντζα του, ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, από την πρώτη μέρα άρχισαν να αποκηρύσσουν όλες τις προεκλογικές υποσχέσεις τους. Αυτό ξεκίνησε με τον σχηματισμό της ίδιας της κυβέρνησής τους. Το Jacobin αναφέρεται σε μια «κυβέρνηση συνασπισμού», αλλά αρνείται διακριτικά να κατονομάσει με ποιον σχηματίστηκε ο συνασπισμός: τους Ανεξάρτητους Έλληνες (ΑΝΕΛ), ένα δεξιό ξενοφοβικό κόμμα που δημιουργήθηκε από βουλευτές που διασπάστηκαν από τη Νέα Δημοκρατία (ΝΔ).
Όπως έγραψε το WSWS, η απόφαση της σύμπραξης με τους ΑΝΕΛ, η οποία ήταν εξ ολοκλήρου στη διακριτική ευχέρεια του ΣΥΡΙΖΑ, αποσκοπούσε στη δημιουργία «των καλύτερων προϋποθέσεων για τη μετατόπιση της πολιτικής του προς τα δεξιά, ενώ παράλληλα θα σηματοδοτούσε στην ελληνική και τη διεθνή αστική τάξη ότι η νέα κυβέρνησή του δεν αποτελεί απειλή για τα θεμελιώδη συμφέροντά της».
Αντί να επιδιώξει να κινητοποιήσει την εργατική τάξη στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ο ΣΥΡΙΖΑ προώθησε μια χρεοκοπημένη πολιτική εκλιπαρώντας την ΕΕ να του δώσει μερικά ψίχουλα. Ο Βαρουφάκης έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο με το να φιλάει τα οπίσθια των υπουργών Οικονομικών σε κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.
Λιγότερο από ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο ΣΥΡΙΖΑ υπέγραψε συμφωνία με το Eurogroup, υποσχόμενος ότι θα «απέφευγε οποιαδήποτε ανατροπή» των μέτρων λιτότητας στο πλαίσιο του μισητού «Μνημονίου» της ΕΕ και ότι θα «τηρούσε πλήρως και εγκαίρως τις οικονομικές υποχρεώσεις της [Ελλάδας] προς όλους τους πιστωτές της». Δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύτηκε να εφαρμόσει πιστά τις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών τραπεζών, στις οποίες είχε δηλώσει ότι θα αντιταχθεί.
Ενώ το Jacobin έλεγε ψέματα εκείνη την περίοδο, υποστηρίζοντας ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ εμμένει στις θέσεις του», το WSWS έγραψε: «είναι δύσκολο να βρει κανείς σε όλη την ιστορία της μικροαστικής «αριστεράς» ένα αντίστοιχο παράδειγμα εξαπάτησης, κυνισμού και πραγματικά αποκρουστικής δειλίας με αυτό του Τσίπρα».
Στη συνέχεια, ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας προσπάθησαν να εξαναγκάσουν τους εργαζόμενους να αποδεχτούν τη συμφωνία τους με το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, ακόμη και δια της βίας, όπως φάνηκε όταν η κυβέρνηση εξαπέλυσε την αστυνομία ενάντια σε διαδήλωση φοιτητών τον Απρίλιο του 2015.
Αυτό κορυφώθηκε με το δόλιο δημοψήφισμα για τα νέα μέτρα λιτότητας τον Ιούλιο του 2015, το οποίο το Jacobin περιγράφει τώρα ως «την τελευταία προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει την κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής εντός της Ευρωζώνης». Εκείνη την περίοδο, το περιοδικό δημοσίευσε ολόκληρη την απατηλή ομιλία του Τσίπρα στην οποία ανακοίνωσε το δημοψήφισμα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ οργάνωσε το δημοψήφισμα πλήρως πεπεισμένος ότι η προσπάθειά του να ρίξει το ηθικό των εργαζομένων και να καταπνίξει την αντίθεση τους ενάντια στα μέτρα θα παρήγαγε ένα αποτέλεσμα υπέρ του «ναι». Κάτι τετοιο θα παρείχε την απαραίτητη κάλυψη για την εφαρμογή των απαιτήσεων των τραπεζών, ή θα επέτρεπε στον Τσίπρα να παραιτηθεί και να παραδώσει την εξουσία στη ΝΔ. Σε περίπτωση που κέρδιζε το «όχι», ο Τσίπρας είχε ήδη καταστήσει σαφές ότι θα συνέχιζε να διαπραγματεύεται με την ΕΕ για τα μέτρα λιτότητας, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Καθώς έγραψε το WSWS πριν από το δημοψήφισμα: «Εάν ο Τσίπρας εξηγούσε συνοπτικά στους εργαζόμενους το περιεχόμενο του δημοψηφίσματος, θα μπορούσε να πει: κορώνα κερδίζει η ΕΕ, γράμματα χάνετε εσείς.»
Όταν ο πληθυσμός ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία κατά της λιτότητας, ο ΣΥΡΙΖΑ έσπευσε να περάσει στο κοινοβούλιο ένα τεράστιο νέο πακέτο μέτρων λιτότητας το οποίο είχε ήδη ρητά καταψηφιστεί στο δημοψήφισμα. Την ίδια περίοδο ο Βαρουφάκης, ο απόλυτος καιροσκόπος, παραιτήθηκε από υπουργός Οικονομικών, διαισθανόμενος ότι θα είχε καλύτερες ευκαιρίες για προσωπική και πολιτική ανέλιξη, αν απομακρυνόταν από τον Τσίπρα.
Τον Σεπτέμβριο του 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ επανεκλέχθηκε με χαμηλό προβάδισμα έναντι της ΝΔ εν μέσω μαζικής αποχής. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας παρέμειναν στην εξουσία για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, πριν ηττηθούν στις εκλογές του 2019.
Το Jacobin καταπιάνεται όσο πιο συνοπτικά γίνεται με την περίοδο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ μετά το 2015. Σύμφωνα με τον Γκουζούλη, η περίοδος αυτή χαρακτηρίστηκε από «περιορισμένες κοινωνικές πολιτικές που προστάτευαν τα φτωχότερα νοικοκυριά», αλλά ωστόσο μέσα στο γενικό πλαίσιο μιας «οικονομικής πολιτικής... που επικεντρώθηκε κυρίως στη διατήρηση των δημοσιονομικών πλεονασμάτων και την εξυπηρέτηση των πληρωμών του δημόσιου χρέους», η οποία «έπληξε ιδιαίτερα τα φτωχότερα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας».
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας καταστείλει και συντρίψει την οργανωμένη αντίσταση ενάντια στη λιτότητα το 2015, εφάρμοσε βάναυσα και συστηματικά τις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και της ελληνικής άρχουσας τάξης. Ίσως το πιο διαβόητο είναι ότι το γεγονός πως έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ολοένα και πιο φρικιαστική πολιτική της ΕΕ κατά των προσφύγων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας δομών που στην ουσία ήταν στρατόπεδα συγκέντρωσης υπό την επίβλεψη της ελληνικής αστυνομίας. Ταυτόχρονα, υποστήριξε πλήρως το ΝΑΤΟ και τις πολιτικές του αμερικανικού και ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού.
Κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε ακραία αύξηση της κοινωνικής ανισότητας και της εξαθλίωσης μεγάλου μέρους των εργαζομένων και της νεολαίας, με καταστροφικές συνέπειες. Το Jacobin αναφέρεται στο σιδηροδρομικό δυστύχημα που σκότωσε 57 ανθρώπους τους τελευταίους μήνες της περασμένης τετραετίας της ΝΔ, με αναφορές στις επιπτώσεις της «αποεπένδυσης στις δημόσιες υποδομές και της ιδιωτικοποίησης των σιδηροδρόμων». Παραλείπει να αναφέρει ότι πολλά από αυτά συνέβησαν επί ΣΥΡΙΖΑ, συμπεριλαμβανομένου του ξεπουλήματος του κρατικού σιδηροδρόμου της Ελλάδας, της ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
Το αποτέλεσμα όλης αυτής της διαδικασίας ήταν, όπως προειδοποίησε το WSWS, η ενίσχυση της δεξιάς. Όλες αυτές οι οργανώσεις που προώθησαν και συγκάλυψαν τον ΣΥΡΙΖΑ το έκαναν, άλλες από βλακεία, αλλά σε γενικές γραμμές με πλήρη επίγνωση και με μόνιμη εχθρότητα προς την εργατική τάξη.
Όταν το WSWS χρησιμοποιεί τον όρο «ψευτο-αριστερά» η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στο «ψευτο». Δεν υπάρχει τίποτα «αριστερό» σε αυτές τις οργανώσεις. Χρησιμοποιούν τον όρο «σοσιαλισμός» για έναν και μόνο σκοπό: για να εμποδίσουν τη στροφή της εργατικής τάξης προς μια γνήσια σοσιαλιστική πολιτική. Όσον αφορά τα ταξικά συμφέροντα που εκπροσωπούν, πρόκειται για προνομιούχα τμήματα της ανώτερης μεσαίας τάξης, των οποίων ο πλούτος και η προοπτική είναι συνδεδεμένα με τον ιμπεριαλισμό και την Ουώλ Στρητ.
Έχοντας παραποιήσει την πραγματική ιστορία και τα διδάγματα της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, το Jacobin καταστεί σαφές το γεγονός ότι σκοπεύει να κάνει ό,τι μπορεί για να οργανώσει νέες προδοσίες. «Η καταπολέμηση της λιτότητας και των ιδιωτικοποιήσεων και η υπεράσπιση της δημοκρατίας θα είναι πολύ δύσκολα καθήκοντα στο ελληνικό κοινοβούλιο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια», γράφει ο Γκουζούλης στο τέλος του άρθρου του. Είναι απαραίτητο, συνεχίζει, να «ξαναχτίσουμε... αριστερά κοινωνικά κινήματα και πολιτικές οργανώσεις... που να οδηγούν στη δημιουργία νέων πραγματικά ριζοσπαστικών πολιτικών συμμαχιών».
Όποια οργάνωση και αν φτιάξουν τα διάφορα απομεινάρια και αποσπάσματα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα είναι πιο «ριζοσπαστική» από τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ. Στόχος της θα είναι να δημιουργήσει μια νέα παγίδα για τους εργαζόμενους και τη νεολαία που αναζητούν έναν τρόπο να αντιταχθούν στην ανισότητα και τη λιτότητα.
Οι DSA και το Jacobin συγκαλύπτουν και υποστηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή, αν μη τι άλλο, οι δικές τους πολιτικές θα είναι στα δεξιά εκείνων του ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του από το 2015 έως το 2019. Αυτό δεν είναι θέμα εικασιών. Τα μέλη των DSA στο Κονγκρέσο ψήφισαν πέρυσι υπέρ της ποινικοποίησης της απεργίας των σιδηροδρομικών στις ΗΠΑ. Επίσης, οι DSA υποστηρίζουν ολόψυχα τον πόλεμο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Κόρμπιν στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Σάντερς στις ΗΠΑ, το Κόμμα της Αριστεράς στη Γερμανία, ο Μελανσόν στη Γαλλία και αμέτρητες άλλες παραλλαγές σε όλο τον κόσμο είναι παρατάξεις του πολιτικού κατεστημένου, που προωθούνται και υποστηρίζονται από οργανώσεις που εκπροσωπούν όχι την εργατική τάξη, αλλά την προνομιούχα ανώτερη μεσαία τάξη. Οι φιλοκαπιταλιστικές πολιτικές τους δεν είναι λανθασμένες, αλλά προϊόν των κοινωνικών δυνάμεων που εκπροσωπούν. Όπως και με τον ΣΥΡΙΖΑ, χρησιμεύουν μόνο στο να ενισχύουν τη δεξιά.
Αυτή την περίοδο αναπτύσσεται ένα μαζικό κίνημα εργαζομένων και νέων σε όλο τον κόσμο το οποίο πηγάζει από τα ακραία επίπεδα κοινωνικής ανισότητας, τις συνέπειες των κλιμακούμενων ιμπεριαλιστικών πολέμων, την άνοδο του φασισμού και αυταρχικών καθεστώτων, των επιπτώσεων της πανδημίας και όλων των άλλων εκδηλώσεων της καπιταλιστικής κρίσης.
Η ανάπτυξη ενός γνήσιου σοσιαλιστικού κινήματος της εργατικής τάξης, ωστόσο, δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία. Απαιτεί την οικοδόμηση ενός τροτσκιστικού κόμματος, του οποίου τα στελέχη εκπαιδεύονται με βάση τα διδάγματα της ιστορίας. Κεντρικό στοιχείο αυτής της εκπαίδευσης είναι η διαπαιδαγώγηση των εργαζομένων και της νεολαίας να ξεσκεπάζουν και να αντιτίθενται, αδυσώπητα και χωρίς συμβιβασμούς, στην ψευτο-αριστερά. Αυτό είναι το πραγματικό δίδαγμα από την εμπειρία της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα.